Kecerdasan Buatan (AI-Artificial Intelligence) telah mencapai kemajuan yang ketara dalam beberapa tahun kebelakangan ini, terutamanya dalam bidang AI Generatif. AI Generatif merujuk kepada model yang mampu menghasilkan teks, imej, kod dan juga muzik seperti manusia.
Salah satu pesaing terbaharu ke dalam ruang kompetitif ini ialah DeepSeek, model AI yang telah mendapat perhatian pantas kerana keupayaannya yang berkuasa dan kebolehcapaian yang menjimatkan kos.
DeepSeek menyertai senarai model AI yang semakin meningkat secara mendadak dan bersaing untuk menguasai bersama OpenAI’s ChatGPT, Google Gemini, Copilot, Anthropic’s Claude dan beberapa lagi pemain utama dalam liga AI Generatif.
Evolusi persaingan AI Generatif
Sejak OpenAI memperkenalkan ChatGPT pada penghujung 2022, perlumbaan untuk membangun dan mengkomersialkan AI Generatif termaju telah dipergiat. ChatGPT OpenAI ialah salah satu model pertama yang menunjukkan penjanaan teks seperti manusia yang agak luar biasa dan dengan cepat memperoleh berjuta-juta pengguna.
Berikutan itu, Google melancarkan Gemini (dahulunya Bard), bertujuan untuk memanfaatkan carian Google dan kepakaran AI. Sementara itu, syarikat seperti Anthropic dan Meta telah membangunkan alternatif mereka sendiri, seperti Claude dan LLaMA.
Model AI ini direka untuk meningkatkan produktiviti, membantu dalam penyelidikan, mengautomasikan penciptaan kandungan dan banyak lagi. Walau bagaimanapun, persaingan bukan sahaja mengenai keupayaan, ia juga berkisar pada kebolehcapaian, harga, keselamatan dan kebimbangan etika.
Salah satu ciri utama dalam perlumbaan AI ialah kos penggunaan. GPT-4 OpenAI, yang menguasai versi terkini ChatGPT, beroperasi di bawah model langganan dengan ChatGPT Plus pada USD20 sebulan. Gemini dan Anthropic’s Claude menawarkan struktur harga yang serupa, dengan model peringkat percuma yang mempunyai keupayaan terhad dan langganan premium yang membuka kepada fungsi-fungsi yang lebih maju.
DeepSeek, sebaliknya, telah memberi impak yang besar dengan menawarkan keupayaan AI yang berkuasa pada kos yang lebih rendah atau bahkan percuma untuk pengguna awal.
Ini telah membolehkan lebih ramai individu dan perniagaan menyepadukan AI ke dalam aliran kerja mereka tanpa menghadapi halangan kewangan yang tinggi.
Dengan menawarkan harga yang kompetitif, DeepSeek bukan sahaja telah “mengganggu” landskap AI tetapi juga telah menekan syarikat-syarikat yang sudah mapan untuk memikirkan semula model harga mereka.
DeepSeek mendakwa bahawa AI Large Language Model (LLM) telah dibangunkan pada kos yang rendah berbanding pesaingnya, termasuk OpenAI, yang bergantung pada cip Nvidia yang mahal untuk melatih sistemnya pada set data yang amat Syarikat (AS) besar.
DeepSeek telah menyangkal naratif ini dengan modelnya yang berkualiti tinggi dan menjimatkan kos. DeepSeek-V3 dan DeepSeek-R1, dipuji oleh eksekutif Silicon Valley dan jurutera teknologi Amerika, dikatakan dapat menyaingi model OpenAI dan Meta. Selain itu, model DeepSeek jauh berpatutan dan mencecah 20 hingga 50 kali lebih murah untuk digunakan daripada model sedia ada.
Kemunculan DeepSeek ini telah digambarkan sebagai ‘tanda amaran’ kepada peneraju AI, dengan modelnya yang kos efektif menyaingi model-model daripada OpenAI dan Meta. Berbeza dengan pendahulunya, DeepSeek telah melebihi jangkaan, mencabar dominasi gergasi teknologi AS dengan menawarkan keupayaan AI terkini pada kos yang jauh lebih rendah.
Adakah persaingan AI memberi manfaat kepada pengguna?
Persaingan dalam pembangunan AI boleh membawa kepada inovasi yang lebih baik dan teknologi yang lebih mudah diakses. Setiap kemajuan baharu memaksa saingan untuk menambah baik model mereka, mengurangkan kos dan mengutamakan keperluan pengguna.
Sebagai contoh, kemajuan OpenAI membawa Google untuk mempercepatkan pelancaran Gemini, yang seterusnya menggalakkan pembangunan selanjutnya daripada syarikat teknologi lain.
Walau bagaimanapun, persaingan ini juga boleh membawa kepada potensi kelemahan. Dorongan pantas untuk penguasaan kadangkala menyebabkan model yang belum siap atau belum diuji telah berada dipasaran, ini akan meningkatkan risiko maklumat yang salah, halusinasi AI dan respons berat sebelah (bias).
Selain itu, syarikat mungkin mengutamakan kepentingan komersial berbanding pertimbangan etika, yang membawa kepada potensi kebimbangan privasi dan keselamatan.
Kelebihan dan kelemahan AI Generatif
AI Generatif mempunyai kelebihan dan kekurangan. Salah satu kelebihannya ialah keupayaannya meningkatkan produktiviti dengan ketara melalui automasi tugas seperti penciptaan kandungan, pengaturcaraan (programming) dan sokongan pelanggan seperti ChatBot, justeru membolehkan perniagaan dan individu menjimatkan masa serta memberi tumpuan kepada membuat keputusan yang lebih tinggi.
Dalam bidang kreatif, AI meningkatkan inovasi dengan menghasilkan imej, muzik dan teks yang membantu artis, pemuzik dan penulis dalam kerja mereka. Selain itu, pemperibadian (personalization) berasaskan AI menyesuaikan pengalaman pengguna di pelbagai platform, meningkatkan penglibatan dalam bidang seperti hiburan, membeli-belah, pendidikan dan penjagaan kesihatan.
Namun, AI generatif juga mempunyai cabaran yang ketara. Salah satu kebimbangan utama ialah penyebaran maklumat palsu, kerana kandungan yang dijana AI, termasuk Deepfake dan berita palsu, boleh disalahgunakan untuk menipu serta mencetuskan gangguan sosial dan politik.
Automasi juga mengancam pekerjaan dalam pelbagai industri kerana AI mengambil alih tugas berulang dan kompleks, berpotensi menggantikan pekerja yang perlu menyesuaikan diri atau meningkatkan kemahiran untuk kekal berdaya saing.
Selain itu, model AI boleh menghasilkan output yang tidak tepat atau berbahaya jika dilatih dengan data yang mempunyai kecenderungan tertentu, sekali gus mengukuhkan prejudis sosial dan menimbulkan isu etika. Kebergantungan yang berlebihan terhadap AI juga boleh melemahkan kreativiti dan pemikiran kritis manusia, kerana pengguna mungkin cenderung menerima hasil AI tanpa mempersoalkan ketepatan atau kualitinya.
Walaupun AI generatif menawarkan potensi yang baik, menangani risiko ini dengan bertanggungjawab adalah penting bagi memastikan manfaatnya mengatasi kelemahannya.
Kebangkitan AI Generatif yang berniat jahat
Walaupun AI generatif mempunyai banyak kegunaan yang bermanfaat, ia juga boleh disalahgunakan untuk tujuan jahat. GhostGPT dan FraudGPT adalah contoh model AI yang direka khas untuk aktiviti jenayah siber.
Berbeza dengan AI generatif arus perdana yang dilengkapi dengan perlindungan untuk menghalang penyalahgunaan, model seperti GhostGPT dan FraudGPT sengaja dibangunkan untuk memudahkan penipuan, serangan pancingan data (phishing), pencurian identiti, serta penyebaran maklumat palsu.
Web gelap (dark web) kini menjadi pusat bagi perkhidmatan AI haram, yang mana penjenayah siber boleh mengakses perisian hasad (malware) yang dijana AI, skrip pancingan data automatik dan penjana identiti palsu.
Alat AI berbahaya ini membolehkan penjenayah melancarkan serangan siber dengan lebih mudah, berkesan dan sukar dikesan. Kemunculan teknologi ini menimbulkan cabaran besar kepada keselamatan siber serta agensi penguatkuasaan undang-undang, yang kini perlu membangunkan strategi baharu untuk mengatasi ancaman AI generatif berniat jahat.
Masa depan inovasi AI
Kebangkitan DeepSeek dan pesaingnya menandakan era yang menarik namun kompleks dalam pembangunan AI. Walaupun persaingan memupuk inovasi dan menjadikan AI lebih mampu milik, ia juga menimbulkan kebimbangan tentang keselamatan, tanggungjawab etika dan kesan ke atas pasaran kerja.
Pengenalan AI berniat jahat seperti GhostGPT merumitkan lagi landskap, menonjolkan keperluan untuk pembangunan AI yang bertanggungjawab dan peraturan yang ketat.
Akhirnya, sama ada persaingan teknologi ini menguntungkan atau merugikan masyarakat bergantung pada cara kemajuan ini diuruskan. Cabaran untuk masa depan adalah mengimbangi inovasi dengan tanggungjawab, memastikan AI kekal sebagai alat untuk kemajuan dan bukannya ancaman kepada masyarakat.
Oleh,
Dr. Noor Zuraidin Mohd Safar, Pensyarah Kanan, Jabatan Keselamatan Maklumat dan Teknologi Web, Fakulti Sains Komputer dan Teknologi Maklumat, Universiti Tun Hussein Onn Malaysia (UTHM)
Dr. Muhamad Hanif Jofri, Pensyarah Kanan, Jabatan Teknologi Maklumat, Pusat Pengajian Diploma, Universiti Tun Hussein Onn Malaysia (UTHM)
-MalaysiaGazette
