SEPANJANG tempoh pandemik Covid-19, kanak-kanak kebanyakannya terkurung di rumah dan akibatnya kurang terdedah kepada bakteria dan virus ‘biasa’. Ini akan menyebabkan sistem imun kanak-kanak berkembang dengan lemah. Mulai Mac 2022 dan seterusnya, ketika kehidupan seolah-olah kembali normal, kanak-kanak mula menghadiri sekolah, kelas pengayaan dan aktiviti sukan semula. Ini telah menyebabkan ramai kanak-kanak kecil jatuh sakit dengan penyakit seperti influenza, penyakit tangan-kaki-dan-mulut, dan jangkitan paru-paru. Kekerapan lawatan ke doktor yang tinggi telah
membimbangkan ramai ibu bapa bahawa anak mereka mungkin mengalami gangguan sistem imun.
Mungkinkah benar bahawa kanak-kanak lebih terdedah kepada jangkitan selepas pandemik? Kanak-kanak lazimnya mempunyai 8 hingga 10 jangkitan saluran pernafasan setiap tahun, terutamanya semasa zaman kanak-kanak awal dan apabila mereka mula menghadiri taska atau tadika. Pada masa ini, tiada data saintifik menunjukkan bahawa kanak-kanak lebih terdedah kepada jangkitan selepas pandemik.
Taklimat oleh UNICEF mengenai kesan Covid-19 terhadap kanak-kanak telah menunjukkan kelaziman diet tidak sihat seperti snek-snek telah meningkat. Ini mungkin disebabkan oleh kekurangan akses mudah kepada makanan segar dan kekangan kewangan, dan mungkin membawa kepada obesiti dan kekurangan zat makanan pada kanak-kanak. Selain itu, gaya hidup yang tidak aktif dan kurang bersenam boleh menyumbang kepada obesiti kanak-kanak, meningkatkan kerentanan kepada jangkitan.
Satu lagi isu utama yang timbul semasa tempoh PKP adalah gangguan perkhidmatan kesihatan penting termasuk imunisasi kanak-kanak. Dalam tinjauan WHO baru-baru ini, 90% negara melaporkan gangguan pada imunisasi rutin. Imunisasi adalah amat penting untuk mencegah penyakit berjangkit tertentu. Selain itu, sesetengah kanak-kanak mungkin telah dijangkiti COVID-19 dan sedang mengalami sindrom ‘COVID berpanjangan’.
Satu lagi isu penting yang perlu diambil serius ialah kesihatan mental kanak-kanak dan penjaga mereka. Telah diperhatikan bahawa orang dewasa lebih terdedah kepada jangkitan apabila tertekan. Kajian Adverse Childhood experience (ACE) menunjukkan pengalaman buruk kanak-kanak dalam kategori penderaan, cabaran rumah tangga dan pengabaian bukan sahaja dikaitkan dengan hasil kesihatan mental yang lebih teruk, tetapi juga dengan keadaan kesihatan kronik seperti diabetes, penyakit jantung, penyakit paru-paru obstruktif kronik, penyakit hati, dan kanser.
Semua perkara yang dinyatakan di atas akan menyebabkan kanak-kanak berisiko tinggi untuk dijangkiti dan kadangkala mungkin mengalami penyakit serius yang memerlukan rawatan rapi. Jika anda mengesyaki anak anda mengalami gangguan imun, anda dinasihatkan untuk mendapatkan nasihat profesional. Berikut adalah beberapa tanda kanak-kanak yang mengalami gangguan imun:
Pneumonia yang kerap dan berulang, bronkitis, jangkitan sinus, jangkitan telinga, meningitis, atau jangkitan kulit
Keradangan dan jangkitan organ dalaman
Gangguan darah, seperti kiraan platelet rendah atau anemia
Masalah penghadaman, seperti kekejangan, hilang selera makan, loya, dan cirit-birit
Pertumbuhan dan perkembangan yang tertunda
Gangguan autoimun, seperti lupus, arthritis rheumatoid, atau diabetes jenis
Sesetengah ibu bapa bertindak melampau untuk mewujudkan persekitaran yang steril untuk melindungi anak-anak mereka dan melarang mereka untuk bermain atau menyentuh apa-apa/sesiapa sahaja yang belum disanitasi. Adakah ini cara yang betul? Pada tahun-tahun awal, sistem imun kita adalah kanvas kosong. Walaupun penyakit berjangkit adalah punca yang sah untuk dibimbangkan, dan tahap
kebersihan tertentu diperlukan, kanak-kanak perlu membangunkan imuniti terhadap patogen biasa. Terlalu melindungi kanak-kanak daripada kuman memudaratkan perkembangan mereka.
Oleh itu, ia adalah mengimbangi antara persekitaran yang bersih dan bukannya persekitaran yang steril. Sesetengah ibu bapa mungkin tertanya-tanya sama ada mencuci tangan atau sanitasi adalah cara yang lebih baik untuk mencegah penyebaran kuman. Kajian telah menunjukkan bahawa sabun dan air lebih lengkap untuk membuang lebih banyak kuman daripada tangan seseorang berbanding cecair pembasmi kuman. Walau bagaimanapun, adalah disyorkan untuk menggunakan pembasmi kuman apabila mencuci dengan sabun bukanlah pilihan.
Suplemen vitamin juga semakin mendapat perhatian, terutamanya semasa pandemik. Secara umumnya, kanak-kanak dengan diet seimbang dan aktiviti luar akan mencapai keperluan nutrien harian. Suplemen vitamin D hanya disyorkan kepada mereka yang tidak dapat memperoleh jumlah vitamin D yang mencukupi daripada diet mereka atau mempunyai pendedahan yang tidak mencukupi kepada cahaya matahari. Oleh itu, sekurang-kurangnya 400 IU (10 µg/hari) disyorkan untuk kanak-kanak dan remaja, terutamanya di kalangan bayi yang diberi susu ibu secara eksklusif dan semua kanak-kanak dan remaja yang tidak terdedah kepada cahaya matahari secara rutin.
Walau bagaimanapun, penjagaan perlu diambil semasa mengambil suplemen vitamin D. Pengambilan vitamin D harian sebanyak 2000IU atau lebih terdedah kepada ketoksikan vitamin D. Tanda-tanda dan gejala ketoksikan yang perlu diwaspadai termasuk sakit kepala, rasa logam dalam mulut, pankreatitis, loya dan muntah. Untuk menghentikan trend ini, ibu bapa mesti mengambil gaya hidup yang lebih sihat, bertindak sebagai teladan kepada anak-anak mereka. Sebagai contoh, diet 3 kali sehari harus dipulihkan, dan kanak-kanak harus dibenarkan menikmati sekurang-kurangnya 60 minit aktiviti fizikal setiap hari. Ia juga penting untuk mengurangkan masa skrin kanak-kanak dan mempunyai tabiat tidur yang rutin untuk tidur yang berkualiti.
American Academy of Paediatrics telah mengesyorkan tidak lebih daripada 2 jam masa skrin untuk kanak-kanak dan remaja, dan tiada masa skrin untuk kanak-kanak di bawah umur 2 tahun. Adalah penting untuk menjadualkan semula semua lawatan kesihatan dan perkhidmatan penjagaan pencegahan termasuk pemeriksaan pergigian, lawatan pakar optometris, dan imunisasi yang mungkin terlepas oleh kanak-kanak. Jangan beli antibiotik belian kaunter atau gunakan semula ubat yang tertinggal. Jika anak anda tidak sihat, anda dinasihatkan untuk mendapatkan pendapat daripada doktor keluarga anda atau pakar pediatrik. Adalah amat penting bahawa sebagai ibu bapa, anda mewujudkan persekitaran yang bersih dan gembira untuk anak-anak anda berkembang maju, baik untuk kesihatan mental dan fizikal mereka.
Dr Lim Yin Sear,
Pensyarah Kanan Pediatrik
Pusat Pengajian Perubatan
Fakulti Sains Kesihatan dan Perubatan
Taylor University
Dr Mahfuzah Mohamed
Pensyarah Tamu Pediatrik
Pusat Pengajian Perubatan,
Fakulti Sains Kesihatan dan Perubatan
Taylor’s University
